Homo sculpere

Beschrijving :

“De mensheid ontstond toen Prometheus de mens boetseerde uit klei en de mens goed en kwaad schonk (ziel). Vervolgens blies Pallas Athene er leven in (geest).”

Kleilandschappen die iets vertellen over de relatie tussen mens en natuur. De geschiedenis en de toekomst van de mens in klei proberen te vatten. De scheppende en vernietigende mens. Vertrekkende vanuit het niets, begint de film met de schepping: een bol klei, onze planeet. De kleitheorie in de biogenese (de wetenschap over het oorspong van het leven) stelt dat klei een onmisbare link was in het mogelijk maken van ‘al het leven’. Op microscopisch-mineralen niveau gedragen kristallen van klei zich namelijk op een (simpelere) manier zoals RNA, wat alle levende wezens ‘levend’ maakt. Deze kristallen geven namelijk ook bepaalde mutaties door van de ene generatie op de andere, wat de evolutie der soorten mogelijk maakte. Zodus is ook de mens, als onderdeel van de natuur, ontstaan uit klei. Klei als onze grond, onze bodem, waar we allen uit voorkomen. Klei als onze gemeenschappelijk voorouder. De grot waar we in zijn gaan leven en uiteindelijk ‘mens’ zijn geworden. Na de schepping speelde klei een uiterst belangrijk rol in de menselijke evolutie: gehele historische periodes en culturen zijn vernoemd naar de in de grond teruggevonden klei-potten en keramiek die toen werden gefabriceerd. Als een historisch bewijs. Als een boek dat je kan lezen. Ook verhalen en legendes werden doorgegeven door deze op de potten te schetsen. Ook kunst en klei hebben altijd een nauwe band gehad, denk maar aan de waarde van porselein. Beschaving komt dus met andere woorden voor uit wat we met klei deden. Daarnaast had klei ook een fundamentele rol in het thuisgevoel van de mens: bakstenen en lemen huizen kwamen en komen over heel de wereld terug. Beschaving verondersteld een gevestigde bevolking en een thuis. Verder speelde klei - en bij uitbreiding aarde - een rol in hoe de mens de natuur kon beheersen: landbouw op vruchtbare kleigronden, dammen die het water tegenhielden, het uitgraven van kanalen, etc. Maar deze beheersing (en bijkomende) vervreemding van de natuur is te ver doorgedreven. De mens zal op globale schaal ontheemd raken door rampen, als gevolg van het gewijzigde klimaat. De stijging van de zeespiegel zal grote delen land onder water zetten. En net zoals in de ijstijd, zullen deze nieuwe zeeën terug massaal klei afzetten. Op die manier belanden we weer bij hoe alles ooit is begonnen: klei. Zal dit ons kunnen redden? Klei, dat elke vorm kan aannemen en waaruit al het leven voortkomt en waarop leven elke vorm kan aannemen… We belanden misschien wel in het terpoceen: het tijdperk van het opwerpen van terpen, klei-achtig heuvels, waar mensen vroeger naar toe vluchten bij een stijgende zeespiegel. Klei als manier om het water tegen te houden. Klei is dé grondsoort die water kan tegenhouden. Op zoek gaan naar leefbare vormen en plekken. Kan op klei het leven en de thuis opnieuw ontstaan?

Credits:

• Brock, Teun [Met dank aan]
• De Cock, Leon [Camera]
• Nahapetyan, Naré [Montage]
• RITCS, School of Arts [Uitgever]
• RITCS, School of Arts [Rechthebbende]
• Storme, Tyane [Met dank aan]
• van der Wee, Gillis [Mixage]
• Van Hoeck, Bas [Regisseur]
• Van Hoeck, Bas [Maker]